Van

Eskiden batıdan Van’a ulaşmak otobüslerle neredeyse bir gün sürüyordu. Şimdi ise bir çok uçak firmasının rekabetçi fiyatları bizi 100 TL’ye Van’a götürüp getiriyor. Geziye 4 veya 5 kişi gittiğiniz takdirde Van gölünün etrafını dolaşmak için en iyi yöntem araç kiralamak.

Van bir çok uygarlığa başkent olmuş bir şehir, bu şehri gezmeye merkeze sadece 3 km uzaklıkda olan Van kalesi ile başlayabilirsiniz. Kale Urartu Kralı 1. Sarduri tarafından 9. yüzyılda yaptırılmış; ancak bugün kalede Asurlu, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Selçuklu ve Osmanlı döneminden kalma bir çok bölüm yer alıyor. Kale Van Gölü kıyısındaki yeşilliklerin içinde, tahribatlardan geri kalan duvarları ile ayakta durmaya çalışıyor. Tüm kalelerde olduğu gibi ilk amaç düşmanlardan korunma ve gözetleme olduğu için kale Van’ı tepeden görebilecek en yüksek yere inşa edilmiş. Bir yanında Van Gölü diğer yanında Van manzarası ile her ne kadar yıkılmış olsa da hala estetik duruyor.

Kalenin alt kısmında eski Van evlerinden birkaç örnek görmek mümkün ancak bunun için çok fazla beklentiye girmeyin eski mahalle pek de korunmuş değil. Eski evlerin yerini, yeni yapılmış, sıvasız ve çirkin evler çoktan almış bile.

Van’ın merkezinden daha ziyade etrafındaki güzellikler ilgi çekici. Bu güzelliklerin başında Akdamar Adası ve Kilisesi geliyor.  Türkiye’nin en büyük soda gölünün içinde yer alan Akdamar Adası bu göldeki 4 adadan biri. Hemen araya sıkıştırmak istiyorum Van gölü dünyanın dördüncü büyük ve Türkiye’nin en büyük gölü. Van’lılar göle deniz demekle haklılar. Göldeki diğer adalar ise Adır, Çarpanak ve Kuş adaları. Van’a 40 km olan Gevaş’dan Akdamar Adasına motorlar çalışıyor. 2009 yılındaki fiyatları bir kişi gidiş dönüş 5 TL. Yolculuk yaklaşık 15-20 dakika sürüyor. Teknelerin belli bir kalkış saati yok, doldukça kalkıyor, yaz aylarında en son tekne saat 19:00 da.

Akdamar Kilisesi neredeyse tamamıyla ayakta kalmış nadir tarihi eserlerden, duvar süslemeleri ve yapıda kullanılan taşlar çok etkileyici. Taşlar güneş ışıklarının geliş şekline göre kırmızı, sarı ve gri renk alıyor. Yapı 900 lü yılların başına tarihleniyor. Banisi (bani arkeolijide binayı yaptıran anlamında kullanılan bir terimdir.) Vaspurakan Kralı 1. Gagik tarafından saray kilisesi olarak inşa edilmiş. Ancak zaman içinde saray ortadan kalkınca manastır kilisesine dönüşmüş. Bugün hala kilisenin kenarında manastır döneminden kalma duvar kalıntıları görülmekte. Yapının dış duvarlarında incilden alınma kabartmalar yer almakta.

Van’a 62 km mesafede olan Hoşap’da bir ortaçağ kalesi var ki mutlaka görülmeli. Hoşap Kalesi de Van Kalesi gibi Urartulardan kalma bir kale. Yapıldığı dönemde İran’a giden yolu denetlemek amacıyla yüksek bir kaya kütlesinin üzerine oturtulmuş. Kale bir iç kale ve bir dış kaleden oluşuyor. İçinde Uratulardan daha sonraki dönemlerden kalma mescit, zindan, haremlik, selamlık, seyir köşkü gibi bölümler yer alıyor. Van’dan direk Hoşap yoluna girerseniz 62 km lik dağlık bir otobandan sonra birazı asfalt birazı toprak bir yoldan Hoşap Kalesine ulaşırsınız. Daha çok yol manzarası görmek isterseniz Gevaş tarafına 37 km gelip buradan Hoşap’a dönebilirsiniz buradan sonrada yolunuz 62 km. Ancak yol daha düz ve ve yol kenarındaki manzaralar oldukça etkileyici.

Hoşap’a geldiğinizde kalenin altındaki yaşamında adeta ortaçağda takılı kalmış olduğunu hissedeceksiniz. Kalenin alt kısmında oto tamircileri, küçük çay salonları, bakkal, lastikçi gibi dükkanlar yer alıyor. Böyle bir ortamda bir yabancı olarak hemen dikkat çekiyorsunuz. Yanımıza gelen bir Hoşap’lı kalede onarım olduğu için 2 yıldır kapalı olduğundan bahsetti, içini restaurant yapıyorlar bu yıl bitecek ve açacaklar dediğinde böyle bir kalenin içine nasıl restaurant yaparlar diye sinirlendim. Fakat daha sonra anladım ki kalenin restorasyonda olduğundan bahsediyor, hafif bir gülümseme ile içime su serpildi. Bayram olduğu için kaleyi gezemedik, çünkü kalenin bekçisi kaleyi kapatıp bayramlaşmaya gitmişti. Düşünsenize çalışanlar Topkapı Sarayını kapatıp bayramlaşmaya gidiyorlar. Pek fazla ilgilenen olmadığı için bazı yerlerde insanlar bu kadar rahat davranma cesareti gösteriyorlar.

Hoşap Kalesinden geri dönerken yolunuzun üzerine Çavuştepe Kalesi çıkacak. Kale Urartular döneminde II. Sarduri tarafından yaptırılmış. Aşağı ve yukarı kale diye adlandırılan iki kale ve bir saraydan oluşmakta, ancak bugün malesef bu kaleden geriye kalan çok fazla bir şey yok, sadece yukarı çıkıp kaleden iki yandaki ovanın manzarasını izlediğinizde kalenin iyi bir gözlem noktasına yapılmış olduğunu göreceksiniz.

Van’ın dışına çıkarken göreceğiniz yol manzaraları sizi hayrete düşürecek ve neredeyse her 15 dakikada bir durup fotoğraf çekmek isteyeceksiniz. Özellikle Van Gölü kıyısı bozulmamış yapısı ile baharda ve sonbaharda çok güzel renklere bürünüyor. Sarı saman balyalarının arkasından gelen bir koyun sürüsü görüyorsunuz hemen arkada uzanıp giden kıraç dağlar ile müthiş fotoğrafik görüntüler yakalamanız mümkün. Yol boyunca bir sürü yırtıcı kuşun bizim fotoğrafımızı çekin dercesine gelip önünüze konmasına şahit olabilirsiniz. Örneğin bir kartal bize sadece 3 m mesafe kala gelip bir kayanın üzerine kondu ve bize poz verdi.

Gevaş tarafına giderken yolda Halime Hatun Kümbetini göreceksiniz. Bu kümbetin duvarlarında Selçuklu dönemine ait usta taş işçiliği dikkat çekici. Kümbetin bulunduğu mezarlık bölgesinde Akkoyunlu ve Karakoyunlu dönemine ait mezarlar yer alıyor. Van’dan, Doğu Beyazıt tarafına doğru giderseniz yolunuzu Muradiye Şelalesi kesecek. Şelaleye belgesellerde gördüğünüz gibi suyun üzerinde sallanan iplerle tutturulmuş bir tahta köprüden geçerek ulaşıyorsunuz. Köprünün üzerinde fazla insan varsa oldukça fazla sallanıyor benden söylemesi. Burada çay içebileceğiniz tek bir mekan var. Şelaleyi karşıdan biraz seyredip bir kaç güzel fotoğrafını çekmelisiniz. Van’ın Başkale tarafına doğru 120 km giderseniz Yavuzlar köyündeki Peribacalarını ziyaret edebilirsiniz. Burada Yiğit Dağı volkanının püskürttüğü lavlardan yıllar içinde oluşan yaklaşık 17.000 peri bacası mevcut. Peri bacalarının yanısıra bu bölgede 35 adet mağara ve 12 adet oyma kaya ev var. Ancak burada konaklama imkanınız yok gidip geri dönmeniz gerekiyor.

Van’dan ayrılmadan önce mutlaka bir kahvaltı salonuna gidip meşhur Van kahvaltısını yapmanızı öneririm. Kahvaltı salonları sabah 04:00 de açılıyor. Hepsi Belediyenin yakınındaki Cumhuriyet Caddesinde toplanmışlar. Biz Sütçü Kenan’da kahvaltı ettik tel: 0432 216 84 99. Gittiğinizde mutlaka meşhur otlu peynir, murtuğa (içinde tereyağı,un ve yumurta var) ve kavut (içinde esmer buğday, süt ve un var) yemek istediğinizi söyleyin.

Van’da yiyebileceğiniz bir başka lezzetli yemek ise balık. Van gölünde tek bir çeşit balık yaşayabiliyor o da İnci Kefal’i. Bu gölde yaşamayı başarsalar bile yumurtları malesef bu sodalı suya dayanamıyor. Bu nedenle her yıl bahar aylarında göle dökülen derelere geri dönerek yumurtlarını bırakıp geliyorlar. Yani her yıl akan suyun tersine gitmeyi deniyorlar. Elbette bu işi yapmak hiç kolay değil. Bu göçü yapabilmek çok büyük bir efor istiyor. Suyun tersine gidebilmek için sürekli yukarı sıçrayıp atlamaya çalışıyorlar. Bu iş bazen günlerce sürüyor. Küçük balıklar veya yaşlı olanlar bu göçü gerçekleştiremeyip yumurtlarını akarsu yakınlarına bırakıyorlar. Tabi bu göç sırasında bir çok kuş tarafından avlanıyorlar. Kalanlarını da kaçak avcılar avlamaya çalışıyor. Ancak son yıllarda kaçak ava önlem amaçlı yumurtlama dönemlerinde belli noktalarda jandarma 24 saat nöbet tutuyor. Umarım bu önlem nesli tükenmekde olan bu balıkları kurtarmaya yeter. Kış aylarında Van’a yolunuz düşerse İnci Kefal’i yiyebilme olasılığınız yüksek.

Van’da Rumlardan kalma savat gümüş işçiliği hala devam etmekte. Ayrıca Urartu motifleri ile bezenmiş arasına yakut, zümrüt gibi taşların serpiştirildiği oldukça güzel takılar vitrinleri süslüyor. İlginiz varsa gümüş dükkanlarına bir göz atmalısınız.

Araç kiralamak için Van Oto Kiralama firmasını önerebilirim. Reno Kangoo’yu günlüğü 80 TL ye kiraladık. İrtibat için Şehabettin bey 0538 440 93 09 veya 0542 760 72 60. Konaklama için Van Öğretmen Evi İskele ve Merkez Öğretmen Evi olmak üzere iki tane. Merkezin fiyatı diğerine göre 5 TL daha ucuz. Merkez Öğretmen Evi tel: 0432 216 46 58 – 216 01 71 İskele Öğretmen Evi tel: (0.432) 222 02 15. Bir başka seçeneğiniz ise Cumhuriyet caddesi üzerindeki 3 yıldızlı Ada Palas oteli, tel: 0432 216 27 16. Burada 2009 yılına ait olmak üzere fiyatlar oda kahvaltı tek kişi 70 TL, çift kişi 120 TL.