Harput, Elazığ

Elazığ’a tepeden bakan Harput şehre sadece 7 km mesafededir. Bir zamanlar Elazığ, Harput’a bağlıyken 19 yy sonlarında insanlar bazı nedenlerle Elazığ’a taşınmaya başlamışlar. Bu nedenlerin başında demiryolunun Elazığ’a kadar gelmiş olması ve insanların getirdikleri malzemeleri yukarı yani Harput’a taşımalarının zor ve pahalı olması geliyormuş. Bu sebeple bu güzel manzaralı ve havadar yeri terk ederek Elazığ’da yeni yerleşim oluşturmaya başlamışlar.

Harput tarihi oldukça eskilere dayanıyor. Öyleki M.Ö 2000 yıllarına kadar. Bu yıllarda ilk yerleşenler Hurri’ler. Daha sonra Hititler, Asurlar, Uratular ve sonrasında 1085 yılında Çubuk Bey tarafından fethi ile Türk dönemi başlamış. Harput’a yolunuz düşerse eski Harput fotoğraflarına bir göz atmanız o zamanlarda ne kadar güzel bir yer olduğunu anlamanıza yetecek. Nerdeyse bütün evler konak gibi inşa edilmiş, ahşap, cumbalı bana sorarsanız son derece estetik karakterli evlerden oluşuyormuş.

Elazığ’a gezmeye giden birinin en fazla uğrayacağı yerlerden biri Harput’tur. Malesef girişindeki bir kaç yıkık evden başkaca tarihi yansıtan ev kalmamış. Bu evler 2009 yılında restorasyon çalışmaları için tadilata alınmışlar. İlçede Urartular’dan kalma kalenin bir kısmı hala ayakta duruyor. Burada halen kazı çalışmaları sürüyor. Rivayete göre kalenin yapımındaki harç hazırlanırken su yerine süt kullanılmış bu yüzdende adına süt kalesi denmiş. Kalenin en üst kısmında bir Artuklu sarayının kalıntılarını görmek mümkün.

Harput’un en manzaralı yerinde Arap Baba Mescidi ve Türbesi yer almakta. Türbe Selçuklu hükümdarı Keyhüsrev döneminde inşa edilmiş. Türbede halen Arap Baba isimli zata ait beden var. Söylentiye göre bedende hiç bir işlem yapılmamış olmasına rağmen günümüze kadar çürümeden gelmeyi başarmış. Ancak son yıllarda bozulmalar olduğu için camdan bir korunak içinde üzeri yeşil bir örtü ile örtülü saklanmakta.

Harput kalesinin yakınında Meryem Ana Kilisesi yer alır. Batısındaki duvarı kalenin kaya kütlelerinden oluştuğu için bu Süryani kilisesi kalenin kayalıklarına gömülmüş gibi durur. Bu kilise milattan önce puthane iken Hristiyanlar tarafından kiliseye çevrilmiş. Milattan sonraki yıllarda 3 kere tamirat geçirmiş olan bu kilise bugün Ağustos ayında ayin için açılıyor. İçini görmek isterseniz Dr. İshak Tanoğlu’na bir gün önceden ulaşıp ertesi gün için açtırabilirsiniz. Kalenin karşısında yamuk ve tombul minaresi ile Ulu Camiyi göreceksiniz. Bu cami Anadolu’nun en önemli ve eski eserlerinden biridir. Cami Artuklu hükümdarı Fahrettin Karaaslan (M.S 1156-1157) tarafından yaptırılmış.

Eğri minaresi ve yapımında süs amaçlı kullanılan tuğlalar ile uzaktan bile ilgileri üzerine çekmekte. Harput’ta görülmesi gereken bir başka mekanda Buzluk Mağarası. Mağaranın içi yaz aylarında buz tutarken kış aylarında da ılık bir havaya sahip oluyormuş. Mağara girişi oldukça dar, kapalı yerlere girme korkusu olanların girmesini pek tavsiye etmem. Fakat mağaraya giremeseniz bile üzülmeyin tepeye geldiğinizde önünüzde Keban Baraj Gölü ve içindeki konik yapıya sahip küçük adayı buradan seyretmenin keyfini yaşayabilirsiniz.

Harput’tan ayrılmadan önce birde yemek yiyelim derseniz Halit Usta’nin yerini tavsiye edeceğim. İçerisinde eski Harput fotoğraflarını göreceğiniz kış aylarında ortasında bir soba yanan ve 6-7 masadan ibaret olan sevimli, küçük ama adı büyük bir yer. Burada ağırlıklı kebab yiyebilirsiniz. Bunun yanısıra “Harput Köfte” denen küçük mercimek köftelerini denemeyi unutmayın, köfteler sarımsaklı yoğurt içinde ve tereyağlı olarak servis ediliyor. Ayrıca benim deneyip beğendiğim patlıcan söğürtmeyide tavsiye ederim. Aktarlarda ise gözünüze cevizli, fındıklı ve bademli sucuklar çarpacak. Bunlarda bu yörede çok üretilen ve oldukçada lezzetli olan yiyecekler. Bir de döner şekline getirilmiş nar göreceksiniz. Bunu tıpkı döner gibi bıçakla kesip kilo ile satıyorlar.

Harput’a geldiğinizde Elazığ’da konaklayabilirsiniz. Elazığ’da tamda merkezde Öğretmen Evi var. Geceliği her zaman olduğu gibi çift kişi 50 TL kahvaltı dahil. Onun dışında dört yıldızlı Marathon Otel ve yine dört yıldızlı Akgün Otel var, biraz şehrin dışında kalıyor ama oldukça güzel bir otel. Marathon Otel ise tam Elazığ merkezde.