Bhutan Seyahat Rehberi

Bhutan oldukça ilginç bir ülke. Özellikle içinde yaşadığımız yılları ve globalleşmiş dünyayı düşündüğümüzde Bhutan sanki uzun süre bu dünyanın dışında kalmış gibi duruyor. Seyahati ve tabi yeni yerler, kültürler görmeyi sevenler için mutlaka görülmesi gereken bir yer. Örneğin Bhutan’da herhangi bir yerde trafik ışığı bulunmuyor. Ülkede genel alanlarda sigara içmek yasak. Ülkeye sigara sokmak da yasak, eğer sigara içiyorsanız ve Bhutan’a girerken yanınızda sigara getiriyorsanız bunun için vergi ödemeniz gerekiyor.

Bhutan tam olarak nerede?

Asyanın ortalarında Çin (aslında Tibet) ile Hindistan’ın arasında sıkışmış gibi duran Bhutan gerçek anlamda da bu kültürlerden de oldukça etkilenmiş; ama yine de kendi özel kültürünü yaşatmak için elinden geleni yapıyor. Batısı ve güneyi Hindistan tarafından çevrelenmiş, kuzeyinde ise Çin yer alıyor. Başka bir deyişle Tibet Platosunun tam güneyinde yer alıyor. Yüzölçümü 47.000 km²; yani Konya ilimizden azıcık büyük. Aşağıdaki haritada kavuniçi renkle gösterilen bölge.

Bhutan nasıl bir ülke?

Bhutan’ın başkenti Thimphu ve monarşi ile yönetiliyor. Zaten ülkenin resmi adı Bhutan Krallığı. Ülkenin adı yerel dilde Druk Yul (anlamı Barışçıl Ejderhanın Ülkesi) olarak geçiyor. Bhutan’ın şu andaki kralı halk tarafından da çok sevilen, iyi eğitim almış ve 1980 doğumlu Jigme Khesar Namgyal Wangchuck.

Yerel kültürün bozulmaması için bir çok önlem alınmış ve ülke teknolojiden uzun bir süre uzak kalmış. Şimdilerde de teknoloji kontrollü bir şekilde ve yavaş yavaş ülkeye sokuluyor diyebiliriz. Televizyon yayınları 1999 yılında başlamış, dünyanın en son televizyon yayınına başlayan ülkesi. Ülkede 1961 yılına kadar herhangi bir karayolu veya demiryolu bulunmuyor, ulaşım dağ yollarından yaya olarak veya hayvanlarla sağlanıyor. Bu yüzden 1961 yılına kadar başka ülkelerden Bhutan’a gelenlerin sayısı da çok sınırlı kalıyor.

Ülkedeki tarıma elverişli alanın oranı %2 olmasına rağmen bazı tarım ürünlerinin ihracatı yapılıyor. Ayrıca ülkede bulunan nehirler üzerinde kurulu hidroelektrik santrallerinde üretilen elektriğin de satışı yapılıyor ve ülke ekonomisine katkı sağlıyor, bu elektrik fazlası Hindistan, Nepal ve Myanmar’a satılıyor.

Bhutan’da soyadı kullanılmıyor, soyadı kullanan tek kişi kral. Aynı isimdeki vatandaşlar doğum yerleri, baba adları ve meslekleriyle birbirlerinden ayrılıyor.

Bhutan’da kimler yaşıyor?

Bhutan Krallığı tarihine özetle baktığımızda dünyadaki en barışçıl ülkelerden biri olduğunu görürüz. Bhutan’da yaşayanların yarısını yerel halk olan Bhutanlılar oluşturuyor. Diğer yarısını ise büyük kısmını Nepal kökenliler oluşturuyor. Kalanlar ise yerli ve göçebe kabileler. Hakim olan din ve kültür Budizmdir. Daha iyi bir tanımlama yapmak gerekirse Lama Budizmi diyebileceğimiz ve daha çok Tibet ve güneyinde görülen eski Bon dini (animizm, bir tür Şamanizm) ile Budizmin bir tür karışımı denilebilir. Halen eskiye bağlı, Bon dinini yaşayanlar olduğu gibi, son yıllarda Hindistan ve Nepal etkisiyle Hinduizmi kabul edip yaşayanlarda da bir miktar artış olmuş.

Yaklaşık 760.000 nüfusa sahip Bhutan’da kadın ve erkeklerin kendilerine has yöresel giysileri var. Yolda veya çarşı pazarda göreceğiniz halkın çoğu bu geleneksel kıyafetleri giyiyor. Kadınların giydiği Kira ve erkeklerin giydiği ise Gho olarak isimlendirilmiş. Ülkede 21 tane farklı dil var; fakat resmi olarak kullanılan ve en yaygın dil Dzongka.

Bhutan dünyadaki En Son Budist Krallık. Öyleki ülkede 10.000 den fazla budist rahip var. Beyaz, Mavi, Yeşil ve Sarı renklerden oluşan dua bayraklarını seyahatiniz esnasında her yerde görebiliyorsunuz. Özellikle yüksek yerlerde konulan dua bayrakları budizm ile bon dinin etkileşimi sonucu ortaya çıkmış kültürel bir öge. Bu bayraklardaki renklerden mavi gökyüzünü, beyaz havayı, yeşil suyu, kırmızı ateşi ve sarı da toprağı simgeliyor.

Bhutan Vizesi

Bhutan diğer ülkeler gibi vize alıp hemen girebileceğiniz bir yer değil. Yanlış bilinenlerden biri de Bhutan’ın her yıl ülkeye belli sayıda turist kabul ettiği, böyle bir şey yok. Fakat kültürü ve doğal hayatı koruyabilmek için devlet politikası olarak yüksek getirili; ama az sayıda turist istiyorlar. Ziyaretçilerin kalacakları gün başına turizm acentelerine belli bir miktar para yatırmaları gerekiyor. Bunu yapabilmek için de Bhutan’da bulunan yetkili bir turizm firması ile anlaşmanız gerekiyor.

Firmadan satın alacağınız paketler için minimum tutarları yine Bhutan devleti belirlemiş durumda. Örneğin 2017 Mart-Kasım arası için grubunuzun minimum 3 kişi olması durumunda kişi başı konaklayacağınız her gece için 250 USD ödemek zorundasınız. Kişi sayısı daha düşük olursa fiyat artıyor. Bu fiyatın içerisine en az 3 veya 4 yıldızlı otellerde konaklama ve yemek giderleriniz, karayolu ile yapacağınız iç transferleriniz ve rehberlik hizmeti dahil, vize ücreti ise hariç.

Ödemenizi yaptıktan sonra turizm firması gerisini sizin için planlıyor. Bunun için sizden istediği sadece fotoğrafınız ve pasaportunuzun görüntüsü. Vize ücreti ise şimdilik ek olarak 40 USD olarak alınıyor.

Bhutan’a nasıl gidilir?

Vizeniz onaylandıktan sonra Bhutan’a ulaşmanın en kolay şekli havayolu. Havayolu ile gelebileceğiniz tek bir şehir var o da Paro, çünkü sadece burada uluslararası havalimanı var. Paro Uluslararası Havalimanı en tehlikeli havalimanları listesinde yer alıyor. Söylenildiğine göre etraf tamamen dağlarla çevrelendiği için buraya sadece 8 pilot iniş yapabiliyormuş.

Uçakla buraya gelebilmeniz için öncelikle Bangkok, Delhi, Kalküta, Bagdogra, Bodh Gaya, Dhaka, Kathmandu, Guwahati, Singapur veya Mumbai gibi şehirlere gelmiş olmanız gerekiyor. Bu şehirlerden birinden Druk Air veya Bhutan Airlines ile Bhutan’a gelebiliyorsunuz. Havayolu şirketinden bilet alabilmeniz için vizenizin onaylanmış olması gerekiyor. Çok sık uçuş olmadığından ve uçaklar çok büyük olmadığından biletlerinizi erkenden almakta fayda var. Bilet fiyatları başlangıç noktanıza göre değişiyor; fakat çok ucuz değil 400-500 USD arasında değişiyor.

Hindistan veya Nepal’den Bhutan’a gidiyorsanız uçakla yapacağınız yolculuk esnasında dünyanın en büyük beş zirvesinden dördünü görme şansınız var, bunlardan biri de Everest. Giderken sağ tarafa oturmaya dikkat edin. Yaklaşık 50-60 kişilik uçak 7000 metrenin üzerine çıkmıyor.

Bhutan’a ne zaman gidilir?

Aralık, Ocak ve Şubat ayları Bhutan’ın en soğuk olduğu dönemdir, bu dönemlerde ziyaret etmek pek keyifli olmayabilir. Mart, Nisan, Mayıs ayları ise en çok tercih edilen aylardır ve bu tarihlerde ziyaret için tercih edilebilir. Haziran, Temmuz ve Ağustos ayları muson dönemine denk gelir. Yağmur’dan dolayı pek konforlu bir seyahatiniz olmayacaktır. Eylül, Ekim ve Kasım ayları sıcaklık açısından oldukça elverişlidir ve festival dönemine de denk geldiğinden tercih edilebilir. Aynı zamanda Paro Tsechu festivali de bu döneme denk geldiğinden bir çok turist bu dönemi tercih ediyor.

Bhutan küçük bir ülke olmasına rağmen coğrafyası karmaşık. Ülke içerisinde çok değişken yükseklik farkları dolayısıyla sıcaklık şehirden şehire çok değişkenlik gösteriyor. Örneğin Mart ayında gittiğinizi düşünürsek en yüksek sıcaklık Paro için 14-15 °C, Punakha için 25-26 °C ve Trashigang için 28-29 °C olabilir. Bu yüzden yanınıza alacağınız giysileri özenle seçmeniz gerekir.

Bhutan Parası

Bhutan para birimi Ngultrum (BTM). Ülke ihracatının neredeyse tamamını Hindistan’a yapmakta. Belkide bu yüzden Hint rupisi ile Ngultrum eşitlenmiş durumda; yani 1 Ngultrum her zaman 1 Rupiye eşit. 2017 başı itibariyle baktığımda 1 Türk lirası yaklaşık 18 BTN yapıyordu; diğer bir deyişle 100 BTN yaklaşık 5,5 TL. Ülkede kredi kartı sistemi var ve çalışıyor ama büyük oteller ve hediyelik eşya satan bazı dükkanlarda haricinde kullanabileceğiniz çok fazla yer yok. 500 ve 1000 değerindeki banknotlar haricinde Hindistan Rupisini ülkede kullanabiliyorsunuz veya yanınızda USD olursa bir çok yerden Ngultrum değişimi yapılabiliyor.

Bhutan’da nereler görülür?

Bhutan genel olarak üç bölgeye ayrılıyor; Batı Bhutan, Merkez Bhutan ve Doğu Bhutan. Ülkenin tamamını gezebilmek için en az 9-10 güne ihtiyaç var, bu ise oldukça maliyetli. Bizim gezdiğimiz şehirler Paro ve Thimpu, bunlar batı kısmında yer alıyor, buraları ayrı yazılar olarak detaylıca anlatacağım.

Genel olarak Bhutan’da göreceğiniz yerler budist tapınakları ve manastırları olacak. Bunların içerisinde en etkileyici olan ise Paro şehrinde bulunan ve Tiger Nest adıyla bilinen Taktsang Manastırı. Yine bu şehirdeki Ta Dzong (Ulusal Müze) ve Rinpong Dzong görülebilecekler arasında yer alıyor.

Thimpu ülkenin başkenti olması açısından önemli; burada ise Simtokha Dzong ve Memorial Chorten Stupası görülebilir, ayrıca yine burada yer alan Motithang Takin Vahşi Yaşam Parkı da ziyaret edilebilir. Ayrıca vaktiniz varsa 108 adet stupadan oluşan Dochula Pass da görülecekler listesine eklenebilir. İnşaatı henüz bitmemiş olan devasa Buda heykeli Buddha Dordenma yine görülecekler arasında.

Punakha kentinde ilk ziyaret edilecek yer ise Punakha Dzong. Buraya kadar gelmişken 600 metre uzunluğundaki Punakha Suspension Köprüsüne de uğrayabilirsiniz.

Trongsa şehrinde bulunan Tongsa Dzong Bhutan’daki en güzel manastırlardan biri ve burada gelinirse mutlaka görülmeli. Ayrıca Ta Dzong Müzesi ve Trongsa Müze Kulesi ve görülecekler listesinde. Trongsa’da görülebilecek farklı bir mimari yapı ise Nepal stilinde yapılmış bir stupa olan Chendebji Chorten.

Bunların dışında da sayamadığım kadar çok, irili ufaklı bir çok manastır ve stupa görebilir ve ziyaret edebilirsiniz. Bhutan yürüyüş sporu için de çok tercih edilen parkurlara sahip. Zaten bazı manastırlara sadece yürüyerek veya tırmanarak gidebiliyorsunuz.

Bhutan’ın resmi sporu okçuluk. Mutlaka bir yerlerde göreceksiniz, deneme fırsatınız olursa da kaçırmayın derim. Bhutan’da bulunduğunuz süre içerisinde muhtemel bir festivale denk gelme şansınız oldukça yüksek. 2017 için resmi olarak ilan edilmiş Bhutan Festival tarihleri ve yerlerine buradan ulaşabilirsiniz.