Seyahat Sağlığı: Baş dönmesine yol açan nedenler

Baş dönmesi, bir başka deyişle vertigo toplumda çok yaygın görülür. Net bir rakam verilememekle birlikte “Kulak Burun Boğaz” polikliniklerine başvuran hastaların yüzde 30’u vertigo sebebi ile gelir. Başımız döndüğünde ilk olarak beyin tümörü gibi nörolojik sorunları düşünsek de aslında yaklaşık yüzde 85‘inin nedeni kulak hastalıklarıdır. Ayrıca alerjik yapıdaki kişilerde şiddetli hapşırma gibi aklımıza hiç gelmeyen etkenler de bu sorunu tetikleyebilir. Tanı koymak için ise denge testi ve işitme testinin mutlaka yapılması gerekir.

Menier hastalığı

Yapılan çalışmalarda kulak kökenli baş dönmelerinin nedenleri arasında menier hastalığının oldukça sık görüldüğü tespit edilmiş. Menier hastalığı; kulak çınlaması, kulakta dolgunluk, işitme kaybı ve baş dönmesi krizleriyle seyrediyor. Krizler genellikle saatlerce sürüyor. Tedavide ilk adımı diyet (tuz, çikolata ve kahveden kaçınılması gibi) ve ilaç tedavisi oluşturuyor. Gerekirse kulak zarı çizilerek veya tüp takılarak orta kulağa kortizon uygulamaları yapılıyor. Bu tedavilerde oldukça başarılı sonuçlar alınıyor. Yoğun stresin bu hastalığın oluşumunda önemli rolü olduğu belirtiliyor. Bu nedenle stres kontrolü hastalığın ilerlemesini önlemek ve işitmeyi korumak açısından önem taşıyor.

Kulak kristallerinin dökülmesi

Baş dönmesi, başın pozisyonuna bağlı olarak gelişiyor ve saniyeler sürüyor. Genellikle yatakta sağa sola dönerken veya aşağı eğilip yukarı bakma işlemi sırasında ortaya çıkıyor. Altta yatan neden yakın zamanda veya geçmişte yaşanan kafa travması oluyor. Pozisyonun değiştirilmesi sonrasında atak bitiyor. Tekrarlayıcı özelliğe sahip olan bu tabloda hastanın uyguladığı manevra hareketleriyle tamamen iyileşme sağlanabiliyor.

İç kulak nezlesi

İç kulak nezlesinde oldukça güçlü baş dönmesi atağına şiddetli bulantı ve kusma eşlik ediyor. Bu tabloya nezle denmesinin sebebi ise nezleye benzer şekilde yakınmaların ani ve gürültülü başlaması. Altta yatan neden genellikle 3-4 hafta önce geçirilmiş olan soğuk algınlığı oluyor.

Kronik orta kulak iltihapları

Kronik orta kulak iltihapları ile fistül denilen iç kulak sıvısı kaçakları da baş dönmesi sebebi olabiliyor. Kronik orta kulak iltihabında kulakta oluşan kolesteatom, kemikleri eriterek baş dönmesine yol açabiliyor. Fistül denilen kaçaklar travmaya bağlı olabileceği gibi bazen sebepsiz, bazen de basit bir hapşırma veya ani basınç değişimleriyle ortaya çıkabiliyor. Bu durum iç kulak sıvısının orta kulağa kaçmasına neden olabiliyor. Düzenli takip ve gerekirse cerrahi yönteme başvuruluyor. Ayrıca alerjik yapıdaki kişilerde şiddetli hapşırma da sorunu tetikleyebiliyor.

Migren

Migrende baş ağrısı baş dönmeleriyle senkronize olabiliyor. Klinik tablo ise iç kulakta basınç artışı bulgularıyla seyredebiliyor. Baş dönmesi ataklarıyla birlikte kulakta ve başta basınç hissi ve dolgunluk yakınmaları oluyor. Migren tedavisi uygulandığında baş dönmesi atakları ortadan kalkıyor.

Sistemik hastalıklar

Hipertansiyon, varis ve aritmiler gibi kalp damar sistemi rahatsızlıkları, tiroit hastalıkları, kansızlık, diyabet, böbrek üstü bezi hastalıkları ve bağışıklık sistemi hastalıklar da baş dönmesine yol açabiliyor.

Merkezi sinir sistemi hastalıkları

Kafa travması, epilepsi, beyin dokusunda yıkımla seyreden hastalıklar, merkezi sinir sistemi tümörleri de baş dönmesine yol açabiliyor. Altta yatan nedenin tespiti için bu yakınmaya eşlik eden diğer belirtiler dikkatle inceleniyor.

Psikolojik nedenler

Depresyon, anksiyete ve korku gibi nedenlerden kaynaklanan psikolojik kökenli baş dönmeleri, yaşanmış bir baş dönmesi atağı sonrasında oluşan korku ve kaygının yarattığı taklitler şeklinde gelişiyor. Psikolojik destek tedavide büyük önem taşıyor.

Yolculuklar

Bizi en çok ilgilendiren bölüm burası. Deniz ve uçak yolculuğunda ortaya çıkan basınç değişimlerinin de baş dönmesine yol açabildiğini belirtiliyor. Bunların yanı sıra araç tutması geçmişi olan kişilerde de baş dönmesi şikayetleri daha yoğun görülüyor.

İlaçlar

Anksiyete, depresyon, uyku ve tansiyon sorunlarında kullanılan bazı ilaçlar ve yine bazı antibiyotikler de baş dönmesine neden olabiliyor. Ayrıca depresyon ilaçlarının aniden kesilmesi de baş dönmesini tetikleyebiliyor.